Otkako je 2013. godine uspostavljen ZEOS eko-sistem, ovlašteni operater za upravljanje elektronskim otpadom na području Federacije Bosne i Hercegovine, do kraja 2018. godine sakupljeno je i zbrinuto više od 7.500.000 kilograma električnog i elektronskog otpada.

Svake godine premašeni su zakonski ciljevi, a efikasnost sakupljanja u odnosu na 2013. godinu, kada je sistem počeo operativno poslovati povećana je za 300 posto te je samo u prošloj godini sakupljeno 2.138.833 kilograma električnog i elektronskog otpada.

Generalno na svjetskom nivou nastaje 44,7 miliona tona električnog otpada godišnje, što je oko 4.500 Eiffelovih toranjeva, odnosno oko 6,1 kilogram po stanovniku, ali samo Evropa generira oko 16,6 kilograma po stanovniku, a BiH između 10 i 11 kilograma po stanovniku, što znači da BiH godišnje na tržište stavi nove opreme oko 40.000 tona.

Razlog ovako velikim količinama otpada je činjenica što elektronski uređaji brzo bivaju prevaziđeni i odbačeni te je e-otpad najbrže rastući otpad na svijetu, sa oko tri do pet posto rasta godišnje.

ZEOS eko-sistem uspostavio je izvoz opasnog otpada, i to frižidera i zamrzivača koji sadrže freon, a prvi put iz BiH organiziran je i izvoz ekrana televizora i monitora koji sadrže olovo i zbog toga se svrstavaju pod opasni otpad. Otpad je izvezen na reciklažu u Austriju i Njemačku.

Prije uspostavljanja ovog operatera sistema za e-otpad, on je završavao na legalnim i ilegalnim deponijama, ali sistem je usmjerio opasan otpad iz električnog i elektronskog otpada u odvojeno sakupljanje i reciklažu po najvišim evropskim standardima i direktivama Evropske unije.

U intervjuu za Fenu pomoćnica direktora ZEOS eko-sistema Elma Babić-Džihanić pojasnila je da su oni uspostavili infrastrukturu na 70 mjesta za sakupljanje. To su mjesta gdje građani mogu besplatno i pravilno odložiti električni i elektronski otpad.

Pokrivenost općina u Federaciji Bosne i Hercegovine ovim mjestima je 37 posto, a u decembru 2018. godine nabavljeno je i dodatnih devet kompleta kontejnera takozvanog “zelenog namještaja” za trgovine.

Kako je planirano, do sredine 2019. godine bit će postavljeno 29 novih uličnih kontejnera u Kantonu Sarajevo, Općini Konjic i Gradu Mostaru, a sve lokacije će biti objavljene na karti na web stranici ovog sistema.

Najviše e-otpada se sakuplja u većim gradovima zbog većeg broja stanovnika i veće kupovne moći, ali cilj je, kaže Babić-Džihanić, omogućiti što većem broju građana besplatnu predaju e-otpada u njihovom okruženju.